Халықтың Қазақстаннан кетуі ел үшін елеулі демографиялық проблемалар алып келеді, әсіресе ТТЖ-ға кететіндердің басым бөлігі жастар екенін ескеретін болақ.
Мемлекеттік бағдарлама бойынша СҚО-ға оңтүстіктен 5000 адам қоныс аударды, бірақ одан екі есе көп адам облыстан кетті
Сенат депутаттары қоныс аударудың арнайы мемлекеттік немесе өңірлік бағдарламасын әзірлеуді ұсынады.
Сенатор Айгүл Қапбарова мемлекеттік шараларға қарамастан, өңірлердегі көші-қон проблемалары толық шешілмей отырғанына алаңдаушылық білдірді. Бұл мәселені парламентарий депутаттық сауалда министрлер кабинетінің басшысы Асқар Маминнің атына жіберді.
«Егер 2018-2019 жылдары және осы жылдың тоғыз айында СҚО-ға оңтүстіктен 5123 адам көшіп келсе, онда СҚО-дан шамамен 10 мың адам көшіп кеткен. Осы облыста 20 жылда шамамен 300 мектеп жабылып, бастауыш және орта мектеп оқушыларының саны 8000-ге азайды. Мектеп ғимараттары аукционға қойылып, сатылуда», — деді Айгүл Қапбарова.
Сенатор соңғы бес жылда елден 189 765 адам кетіп, 70 933 этникалық қазақ көшіп келгенін атап өтті. Айырмашылық 118 832 адамды құрайды.
«Қазақстаннан шетелге тұрақты тұруға кеткендердің 43,8%-ын 15-34 жас аралығындағы жастар құрайтындығы алаңдатады. Сыртқы көші-қон санын азайту үшін ішкі көші-қон үдерісіндегі еңбек теңгерімін тұрақты және тиімді қалпын қолдау маңызды», — деп санайды депутат.
Айгүл Қапбарованың пікірінше, елдің аумақтық тұтастығын сақтау үшін оңтүстік-солтүстік бағытындағы көші-қон үрдісін жалғастыру қажет. Алайда, сенатордың айтуынша, қоныс аударушылар көптеген қиындықтарға тап болады. Ол мемлекет қоныс аударушыларға беретін көптеген тұрғын үйлер заманауи өмір сүру стандарттарынаа, санитарлық нормаларға сәйкес келмейді, кейбіреулері апатты жағдайда тұр.
Сенатор депутаттық сауалда қоныс аудару бағдарламасын жақсарту үшін мынадай шараларды ұсынды:
халықты қоныс аударудың арнайы мемлекеттік немесе өңірлік бағдарламасын әзірлеуге;
қоныс аударушылар үшін тұрғын үй берудің нақты тетіктерін пысықтауға, бюрократиялық кедергілерсіз жер учаскелерін және жеке тұрғын үй құрылысына жеңілдікті кредиттер беруге;
жергілікті атқарушы органдар деңгейінде арнайы бейімдеу орталығын құру;
бір терезе қағидаты бойынша қоныс аударушылар туралы деректердің бірыңғай автоматтандырылған ақпараттық жүйесін енгізу.
Бұл бір мемлекеттің азаматтарын (негізінен этникалық қазақтарға) басқалардан әлеуметтік артықшылық бере отырып, тең емес жағдайларға әкеледі, бұл солтүстік аудандардың тұрғылықты тұрғындарының наразылығын туғызбауы мүмкін емес. Бұл адамдардың басқа елдерге кетуге әрекет жасауының маңызды себептерінің бірі.