Республикалық денсаулық сақтауды дамыту орталығының бас директоры Қанат Төсекбаев медициналық қызметкерлердің имиджін арттыру үшін үкіметке не істеу керектігін айтады.
Денсаулық сақтаудың кадр ресурстарын тиімді басқару — медициналық көмектің сапасын қамтамасыз етудің негізгі элементі. Қазақстанда саланың кадрларға деген қажеттілігін болжау және кейіннен мамандарды даярлауды мемлекеттік жоспарлау үшін ДДСҰ қолдауымен Денсаулық сақтаудың кадр ресурстары обсерваториясы құрылды. Ол ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің Республикалық денсаулық сақтауды дамыту орталығының құрылымында орналасқан.
Кәсіби жауапкершілікті сақтандыру жүйесін енгізу маңызды
Кадрлардың кетуін болдырмау үшін не істеу керек? Менің ойымша, бірінші кезекте дәрігер мәртебесін және медицина қызметкерінің имиджін көтеріп, жалақыны арттыру керек. Сондай-ақ, әлеуметтік қолдау мен кепілдіктер есебінен (ең алдымен, жас мамандар — жоғары оқу орындары мен колледждер түлектері үшін) тұру үшін және көтерме (тұрғын үй сатып алу немесе жалға алу үшін) жақсы жағдайлар ұсыну қажет, бұл жергілікті жерлерде медицина қызметкерлерінің қалуына ықпал етеді және олардың қалаға және өзге де өңірлерге кетуін азайтады. Салада жұмыс істейтін мамандар үшін, мысалы, мансаптық өсу және кәсіби даму үшін жағдай жасау маңызды.
Медициналық көмек көрсетудің сапасы мен тиімділігі тек медицина қызметкерлерінің болуына және олардың құзыреттеріне ғана байланысты емес екенін түсіну қажет. Сондай-ақ саланы қаржыландыру, пайдаланылатын медициналық технологиялардың спектрі, емдеу тәсілдері мен әдістері маңызды факторлар болып табылады.
Осыған байланысты Президент денсаулық сақтау саласына мемлекеттің шығындарын ағымдағы жылдан бастап ЖІӨ-нің 5%-ға дейін ұлғайту міндетін қойды. Бұл айтарлықтай қадам. Таяу жылдары мемлекет шығындарының көлемі дамыған елдерде қабылданған деңгейге дейін ұлғаяды деп үміттенеміз. Сондай-ақ медицина қызметкерлерін медициналық қызметкерлерге қатысты күш қолданатын адамдарға жауапкершілікті енгізу бөлігінде және кәсіби жауапкершілікті сақтандыру жүйесін енгізу бөлігінде қорғауды қамтамасыз ету маңызды.
Медициналық қызметкер, егер олар өз міндеттеріне немқұрайлы немесе ұқыпсыз қараумен байланысты болмаса, өз әрекеттерінен қолайсыз нәтиже шыққаны үшін жауапты болмауға тиіс. Кез келген қолайсыз немесе өлім-жітім жағдайында дәрігерді кінәлау әдетке айналғаны жасырын емес. Көбінесе бірқатар факторлар (оның ішінде науқастың өзі салауатты өмір сүру салтын сақтамғанына байланысты) және дәрігер хабардар болмаған жағдайлар қолайсыз нәтижелерге әкелуі мүмкін. Егер, шын мәнінде, алдын алуға болатын қолайсыз нәтиже орын алса, онда бұл дерек талдануы тиіс. Ал медицина қызметкерлеріне алдағы уақытта мұндай жағдайларға жол бермеу үшін қорытынды жасап, болашаққа сабақ алу керек.
Медициналық ЖОО-лар университеттік ауруханалар мен клиникалар ашуы тиіс
Тағы бір маңызды фактор — кадрларды даярлау тәсілін өзгерту. Медицина кадрларын даярлау бағдарламаларында практикалық құрамдас бөлікті күшейту қажет. Ресурстық және кадрлық қамтамасыз ету бөлігінде медициналық мамандықтар бойынша бағдарламаларды іске асыратын ұйымдарға қойылатын талаптарды қатаңдату қажет.
Клиникалық кадрларды даярлау сапасы, ең алдымен, клиникалық даярлаудың қажетті инфрақұрылымының болуына, яғни медициналық ұйымдарды практикалық даярлау үшін база ретінде пайдалануға байланысты. Бүгінгі таңда медициналық жоғары оқу орындары мен колледждердің клиникалық дайындық инфрақұрылымын пайдалануға жеткілікті қолжетімділігі жоқ. Барлық медициналық жоғары оқу орындарының өз университеттік ауруханалары мен клиникалары болуы қажет, олардың базасында клиникалық кафедралар негізделуі тиіс. Мұнда оқытушылар мен студенттерге пациенттер мен барлық медициналық жабдықтарға қолжетімділік берілуі тиіс.
Медицина қызметкерлері — азаматтардың қауіпсіздігі мен денсаулығын сақтаудағы денсаулық сақтау саласының маңызды ресурсы. Мемлекет басшысы медицина қызметкерлерінің қоғам өміріндегі ерекше рөлін атап өтіп, олардың мәртебесін көтеруге, сондай-ақ қажетті еңбек жағдайларын жасауға назар аударды. Қажетті сұранысты ескере отырып, елімізде заманауи техника мен жабдықтармен жабдықталған медициналық нысандар саны артып, жаңа технологиялар енгізілуде.
Кадрлық қамтамасыз етуді жақсарту, денсаулық сақтау мамандарын материалдық ынталандыру мақсатында пәрменді шаралар қабылдануда, атап айтқанда, қоғамдағы медицина қызметкерлерінің мәртебесін арттыру және білікті медицина кадрларының тапшылығы мәселесін шешу. Денсаулық сақтауды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы аясында жалақыны өсіру қарастырылған.
Сондай-ақ, мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарының қызметкерлері үшін қажетті жағдайлар жасау бойынша шаралар қабылдануда. Бұл қосымша қауіптер мен жүктемелер үшін жалақы деңгейін арттыруға, қосымша төлемдер мен үстемеақыларды, денсаулық сақтау қызметкерлерін әлеуметтік қорғауды күшейтуге және қолдау шараларын, медицина қызметкерлерінің кәсіби жауапкершілігін сақтандыруды енгізуге қатысты. Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы жаңа кодексте көзделген медицина қызметкерлеріне, оның ішінде фармацевтикаға берілетін кепілдіктер де маңызды.