Өзбекстандық сарапшы, «Ma’no» зерттеу бастамалары орталығының директоры Бахтиёр Эргашев Қырғызстанда болып жатқан оқиғаларға Орталық Азия елдері президенттерінің реакциясы неге қажет деп санайтынын айтты.
Әлеуметтік желілердегі парақшасында егер ОА басшылары қазіргі жағдайға жауап бермесе, Қырғызстандағы 2010 жылғы оқиғалардың қайталану қаупі туралы ескертеді.
Қырғызстандағы сайлаудан кейінгі оқиғаларға қатысты пікір білдіре отырып, Бахтиёр Эргашев Орталық Азия елдерінің «осындай бірнеше төңкеріс тәжірибесі бола отырып, аймақтық тұрақтылықты тұрақсыздандыру қаупін жоққа шығармайды.
«Қырғызстандық «төңкеріс» кейспен өңірде жұмыс істеуді үйренгенін айтуға болады… Бірақ мені басқасы алаңдатады…, — деп жазды сарапшы. — 2010 жылғы 11 сәуірде Қырғызстандағы төңкерістен және Отунбаева-Атамбаева мен Ко тобы билікке келгеннен кейін біз көрші елде қалыптасқан жағдайды талдау бойынша талдамалық құжат дайындадық. Бұл құжаттың менің бөлігімде мен Қырғызстандағы элитаішілік соғыстың елдің оңтүстігіндегі ұлтаралық қудалауға ұласу қаупі бар екенін, қырғыз элиталарының жауласқан топтары өзбек ұлттық азшылығына қарсы бірігіп, гуманитарлық апатқа алып келетін қырғын басталатынын жаздым».
«Екі айдан кейін, 2010 жылдың маусымында, бәрі мен болжағандай болды. Сөзбе сөз. Мен алған инсайдерлік ақпарат бойынша бүгін 6 қазан күні таңертеңнен бастап Ош пен Жалал-Абадта көлеңкеленген көліктерде жергілікті халыққа беймәлім, долларға толы дипломаттары бар адамдардың жүруі мені алаңдатады. Оларды жергілікті өзбек қауымдастығының көшбасшыларына ұсынады. Қазіргі бейберекет жағдайда бұлыңғыр суда бұл арандатушылар Бішкектегі билікті алған топқа қарсы тұруда С. Жээнбековтің өзбек халқының қолдауын төлеуге дайын екенін айтады», — деп жазды Ерғашев.
«Бірақ олар кімдер? Олар шын мәнінде өздерін кім деп санайды? Жээнбекова? Әлде бұл «қаралардың» арандатушылық ойындары ма? Соны шешу керек! Бірақ мұны билік сал жағдайында кім шешеді?», — деп сұрайды сарапшы.
Эргашевтың пікірінше, «жағдай қауіпті болып барады».
«Мысалы, Оштағы митингілерде бұрынғы мэрді — жексұрын Мырзакматовты қайтарамыз деп айқайлап жүр. Ал оның С. Жээнбековпен және оның отбасымен қарым-қатынасы өте «ауыр». Және 2010 жылғы маусымдағы Ош оқиғасында өте жағымсыз рөл атқарды», — деп атап өтті сарапшы.
Эргашев «өзбек қауымы бұл арандатушылықтарға мойынсұнбайды және бұл қақтығыстардан аулақ болады деп үміттенетінін айтты. Кейінірек тағы бір қырғынды бастауға себеп болмас үшін».
«Біз «Ma’no» орталығында Интернеттегі жағдайды әлеуметтік желілерден бақылап отырмыз.
Мәселен, пікірлерде «Аравандагы озбекторго улим» деп жазады… Сайттарға кіріп, ұлтшылдықтың қалай кәсіби және мақсатты түрде өршитінін оқыңыз»…, — деп баса айтты Эргашев.
Сарапшының пікірінше, қалыптасқан жағдайда «Орталық Азия елдерінің президенттері көрші елдердің басшылары ретінде Қырғызстандағы оқиғаларға жедел жауап беруі қажет. Біртұтас Мәлімдеме жасау, онда тәртіпсіздіктерді тоқтатуға, елдегі саяси тұрақсыздықты тереңдету процесін тоқтатуға және қақтығысушы тараптар арасындағы өркениетті келіссөздерді бастауға шақыру қажет».
«Мұны жедел түрде жасау керек. Әйтпесе, 2010 жылғы қайғылы оқиғаларды қайталануына куәгер боламыз», — деп ескертеді сарапшы.