Қазақстан құрылысшылар одағының зерттеуіне сәйкес қазіргі кезде әр түрлі саладағы мамандарға деген нақты қажеттілік Қазақстан Республикасы Еңбек министрлігі мәлімдегендей 148 500 емес, 630 000 адамды құрайды.
Кадрлар тапшылығы проблемасын қалай шешуге болады және ел экономикасына бұл қандай зиян келтіреді? Бұл туралы Қазақстан құрылысшылар одағының төрағасы Талғат Ерғалиев айтты.
Талғат, еңбек нарығындағы жұмысшы қолының жетіспеушілігі бюджет шығынына қалай әсер етеді?
- Өндіріс экономиканың негізгі қозғаушы күші екендігі баршаға аян. Ал өндіріс дегеніміз — еңбек ресурстары. Егер экономикада жұмыс қолы жеткіліксіз болса, онда бұл жүйе құраушы салалар бюджетінің тікелей шығынына әкеледі.
Бұл мәселе Қазақстанда қалай шешіледі?
- Бұған дейін кадрлар тапшылығы мәселесін дәстүрлі тәсілдермен шешуді ұсынған болатын: кәсіптің беделін арттыру, техникалық мамандықтар факультеттерін құру, жалақыны көтеру. Тәжірибе осы тәсілдің қате екенін көрсетті.
Бүкіл әлемде адамдардың жұмысшы мамандықтарынан бас тарту деген тренд бар. Тренд өсуде. Көптеген адамдар физикалық жұмысты қажет етпейтін жеңіл мамандықтарға ауысады.
Адам капиталы саласындағы америкалық зерттеу компаниясы Korn Ferry мәліметіне сәйкес, әлемдік экономика мамандар тапшылығын бастан кешіреді — бұл 85,2 млн адам. Осыған байланысты $8,5 трлн пайда таппайды.
Korn Ferry сарапшыларының мәліметінше, Ресей жұмыс қолының жетіспеушілігінен 10 жылда 22,5 трлн рубль ($297,1 млрд) жоғалтады, бұл елдің ЖІӨ-нің шамамен 19%-ы.
Біз бір экономикалық кеңістікте болғандықтан, осындай есептеулер Қазақстанға да қатысты.
Отандық экономика жыл сайын 1 триллион 453 миллиард теңгені жоғалтады — бұл ел бюджетінің 12,1%-ы.
Яғни, егер ЖІӨ $180,0 млрд ЖІӨ болса, онда біз жұмыс қолының тапшылығынан $34 млрд 200 млн жоғалтамыз, бұл 14 трлн 535 млрд теңгені құрайды.
Құрылыс саласы — жүйе құраушы. Кадрлар тапшылығынан жыл сайын құрылыс қанша жоғалтатынын айтыңызшы?
- Бір ғана құрылыс саласы мамандардың жетіспеушілігінен жыл сайын 468 млрд теңге жоғалтады. Бұл орасан зор шығын.
Бұл санды қайдан алдыңыз?
- Құрылыс компанияларын ұстауға ай сайын жобаның сметалық құнының кемінде 1% -ы талап етіледі. Шаршы метрге аударғанда құны ай сайын 2600 тг/шаршы метрді құрайды. 15 млн шаршы метрге көбейтеміз (2020 жылы салу жоспарланып отырған) — 468 млрд теңге шығады, оны құрылыс компаниялары жоғалтады және, әрине, нәтижесінде ел бюджетіне түспейді.
Қазақстан құрылысшылар одағы өңірлердегі 16 филиал арасында зерттеу жүргізіп, құрылыс саласына тартылған 5500 компанияның арасында әр түрлі мамандық пен кәсіптерде қажеттілік 242 000 адамды құрайтынын анықтады.
Дәл осы сан құрылыс саласындағы мамандардың нақты қажеттілігін көрсетеді.
Бұл қатарға тас қалаушы, арматуршы-бетоншы, монолитші, балташы, электрик, безгек, дәнекерлеуші, бригадир мамандары кіреді.
Мақаланың жалғасын мына жерден оқи аласыз.