Соңғы бірнеше жылда батыс сарапшылары Қазақстанның 2015 жылы Ресей Федерациясы мүше болып табылатын Еуразиялық экономикалық одаққа қосылуына алаңдаушылық танытып келеді.
Атап айтқанда, одаққа мүше елдер арасындағы тауар айналымын едәуір қиындататын экономикалық кедергілер бар екені атап өтілді.
Сауда кедергілері, сондай-ақ экономикалық одақты саясиландыру әрекеттері мүше елдер үшін бірқатар экономикалық, геосаяси және әлеуметтік проблемаларды тудырды. Украина аумағында қарулы қақтығыс басталғаннан кейін, сарапшылар ЕАЭО Қазақстан үшін республиканың бұдан да үлкен экономикалық дамуға қол жеткізуге кедергі болатынын қайта айта бастады.
Батыс сарапшылары Ресейге қарсы батыс мемлекеттері салған санкциялардың күшеюі Қазақстаннан тауарларға деген сұраныстың күрт төмендеуіне алып келетінін айтты. Енді РФ-ға бағдарланған сауда блогының мүшелері тез арада жаңа нарықтарды іздеуге тура келеді.
Сарапшылар ЕАЭО-да Қазақстанға әсер етуі мүмкін проблемалар туындауы мүмкін деп санайды
ЕАЭО құрылғанда «Еуразиялық сәйкестік» деп аталатын барлық мүше-елдер үшін стандарттарды реттейтін жаңа нормативтерді қабылдады. Еуразиялық сәйкестік Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің нарығындағы өнім айналымының бірыңғай белгісі. Қарапайым тілмен айтқанда, аталмыш стандарттар еуропалықтардан ерекшеленеді және бірыңғай нарықтың жұмыс істеу мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін жазылған.
Стандарттар нарықты кеңейту үшін және экономиканы дамыту үшін өте маңызды. Мәселен, Еуразиялық экономикалық одаққа мүше барлық мемлекеттерге Еуропалық одақ мойындайтын неғұрлым күрделі стандарттарды қолдануға ештеңе кедергі келтірмейді, бұл ҚР-да өндірілген өнімді Еуропа елдеріне жіберуге мүмкіндік береді. Бірақ ол үшін үйлесімділің, қаржылық салымд мен мақсатқа ұмтылу қажет. Сондай-ақ бұл ЕАЭО-ны ЕО бәсекелесі ретінде деп қабылдайтын Мәскеу үшін де тиімді емес.
Сарапшылар ЕАЭО-да Қазақстанға әсер етуі мүмкін проблемалар туындауы мүмкін деп санайды
«Айта кету керек, жоғарыда аталғандардан бөлек ЕАЭО-да Ресейге қарсы санкциялардың салдарынан Қазақстан үшін тиімсіз жағдай қалыптасуда. Республика импорттық кедендік төлемдерді төлейтін ең ірі елге айналды. Ресей Федерациясы сыртқы экономикалық белсенділікке пропорционалды түрде барлық мүше елдердің кеден органдары табатын табытың 85%-ын алатын болады, ал Қазақстанның үлесі 7%-дан аспайды (2010 жылдан бері Қазақстан бюджетіне кедендік баж салығынан 300 млрд теңге түсті).
«Сондықтан Қазақстан мен Орталық Азия елдері алда не күтіп тұрғанына ой жүгірту керек. Сауда кедергілері — таңдау мәселесі. ОА мемлекеттері әлемдік экономикамен неғұрлым күшейтілген интеграцияны таңдай алады, сондай-ақ өзара сауданы дамыта алады, ал РФ экономикасы тез құрдымға кететін тығырыққа кіруі мүмкін. Егер ОА елдері халықаралық стандарттарды енгізсе, олар осы шектеулерден босатылуы мүмкін», — деп жазады батыстық сарапшылар.