Қазақстан сөз бостандығы мен демократия секілді құндылықтарды бағалайтын мемлекет. Қазақстан үкіметін билеп отырған Президент Қасым-Жомарт Тоқаев ҚР-ның осы мәселеде өркениетті әлемдегі барлық нормаларға толық сәйкес келуі үшін қолдан келгенін жасап жатыр. Мәселен, 2020 жылы республика президенті бейбіт жиналыстар туралы заңға қол қойды. Аталған заңның басты мақсаты азаматтардың бейбіт және қарусыз жиналыс, митинг, демонстрация, пикеттер мен шеру өткізу үшін конституциялық құқықтарын іске асыру, сондай-ақ елді мекендерде мамандандырылған орындарды бекіту болып табылады.
Статистикаға сәйкес, заң қабылданғаннан кейін, Қазақстанда пандемияға байланысты қолайсыз санитарлық-эпидемиологиялық жағдайға қарамастан, жарты мыңнан астам бейбіт жиналыс өткізілді.
Гендерлік теңгерімді қалпына келтіру және мемлекеттің саяси өміріндегі әйелдердің рөлін арттыру мәселесі бойынша белсенді жұмыс жүргізілуде. 25 мамырда Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев сайлау туралы заңға түзетулер енгізуге қол қойды. Оған сәйкес саяси партиялардың сайлау тізімінде әйелдер мен жастарға 30% міндетті квота беріледі.
Фото. Ресей мен Қазақстанның демократия мен адам құқықтарына қатысты көзқарасы әртүрлі
Квоталар жастар мен әйелдерге жетістікке жетуге бағдарлана алуы үшін рөлдік модельді құру үшін қажет.
Сондай-ақ, Қазақстан Үкіметі «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасының идеясын әзірлеп, іске асырды. Бұл тұжырымдаманың негізі — азаматтың мүддесіне басымдық береді. «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасының міндеті азаматтардың өтінішін жинау ғана емес, сондай-ақ проблемаларды шешуге және қайталанбауы үшін халықты тарту болып табылады. «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тек агломерацияны ғана емес, бүкіл елді, барлық қалаларды, кенттер мен ауылдарды қамтуы тиіс.
Бұл әлемдік қоғамдастықтың назарынан тыс қалмады. Нью-Йоркте БҰҰ Бас Ассамблеясының 76-сессиясы барысында Қазақстан 2022-2024 жылдарға арналған БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі кеңесіне сайланды. ҚР-ның дүниежүзілік ұйымның бас құқық қорғау органына сайлануы оның адам құқықтары мен бостандықтарын қорғау саласындағы халықаралық нормалар мен стандарттарды ілгерілету процесінің белсенді және жауапты қатысушысы ретіндегі рөлін мойындау болып табылады.
Фото. Ресей мен Қазақстанның демократия мен адам құқықтарына қатысты көзқарасы әртүрлі
«Ресейде жағдай басқаша. РФ-да тәуелсіз БАҚ пен оппозицияға қысым жасалып, тәртіп сақшылары күш қолданып рұқсат етілмеген бейбіт демонстрацияларды ұйымдастырушылар мен басқаларын басып-жаншып таратып жатыр», — деп жазады батыстық саясаттанушылар. Халықаралық аренадағы дүниежүзілік қауымдастық Мәскеуді 27 қыркүйекте Варшавада өтуі керек болған ЕҚЫҰ-ның адам құқықтары жөніндегі кеңесін өткізбеді деп айыптады.
Ресей Қазақстан үшін әлеуметтік-экономикалық дамудың тартымды моделіне айналған жоқ. Қазақстан билік басында отырғандар мен қазақстандық қоғамның үлгі алатын мемлекеттер бар: Еуропа елдері, Түркия, Біріккен Араб Әмірліктері, Малайзия, тіпті Сингапур.