Шенеуніктер мен депутаттар банктер алдында қарызы бар жұмыссыз қазақстандықтар өздерінің төлем қабілеттілігін қалпына келтіруі екіталай деп санайды.
«Халық коммунистері» фракциясының депутаттары Қазақстанда кең ауқымды несиелік рақымшылық жасауды ұсынды. Олар өздерінің ұсыныстарымен депутаттық сауалдарын Қазақстан премьер-министрі Асқар Маминге жолдады.
«Шектеу шараларын енгізу: ТЖ режимі, карантин және локдаун, уақыт көрсеткендей, аурудың көшкін тәрізді дамуын тоқтатуға көмектескен шешімдер болды. Сонымен қатар «Халықтық коммунистер» фракциясы бұл шаралар жалдамалы қызметкерлер мен кәсіпкерлердің табысын азайтуға немесе жоғалтуға әкеп соқтырғанына назар аударады. Бұл жағдай оларға байланысты емес, бірақ халық пен бизнестің қаржы ұйымдары алдындағы міндеттемелерін ешкім жойған жоқ», — деді депутат Айқын Қоңыров.
Оның айтуынша, карантин кезінде ШОБ саласындағы өндіріс көлемі жалпы тамақтану саласында — 53%-ға, бөлшек сауда саласында — 45% -ға, көлік саласында — 37% -ға күрт төмендеді, бұл кәсіпкерлерде де, олардың қызметкерлерінде де кәсіпорындарды жабу, банкроттық, банктермен сот істерін қарау қауіптерін туындатады.
«Карантин кезінде, ресми деректер бойынша, жұмыспен қамту аймағынан тыс жерлерде 4 млн 200 мың адам болды. Іс жүзінде жұмыссыздық 46%-ға дейін көтерілді — бұл біздің тарихымыздағы теңдессіз шоқтық деңгей. Қазіргі дағдарыс тек санитарлық-эпидемиологиялық қана емес, сонымен қатар еңбектңк төтенше жағдай болып табылады. Сәйкесінше, төтенше шаралар қажет», — деп есептейді мәжілісмен.
Ол Президенттің «кредиттік рақымшылық» деп аталатын азаматтардың борыштық жүктемесін төмендету жөніндегі тапсырмасының орындалуы 2019 жылы қоғам мен қаржы институттарына да оң әсер еткенін, бірақ 2020 жылдың бірінші жартыжылдығында шағын несиелер көлемі айтарлықтай өскенін атап өтті. ШОБ микрокредиттік портфельді 850%-ға ұлғайтты, бұл ретте негізгі борыш немесе есептелген сыйақы бойынша мерзімі өткен берешек 238%-ға өсті.
«Егер бұрын азаматтар тұрмыстық техника, қымбат киім сатып алу үшін, түрлі отбасылық іс-шараларға қарыз алса, онда шектеу шаралары жағдайында және одан кейін қарыздар өткен несиелерге қызмет көрсетуге, оқуға, емделуге, қарапайым киім-кешекке және тамақтануға жұмсалатын шығындарға алынады. Қаржы институттары қарыз алушыларға жеңілдік кезеңін ұсынады, бірақ президенттік мораторий мерзімі ағымдағы жылдың қыркүйек айында аяқталады. Коммунистер қарыз алушылардың төлем қабілеттілігін қалпына келтіре алатынына күмән келтіреді. Мамандардың болжамынша, егер жаңа шектеу шаралары енгізілмесе, шағын және орта бизнес бір жылдан кейін ғана қалпына келеді. Әр түрлі бағалау бойынша ШОБ субъектілерінің 30%-дан 50%-ға дейін жабылуы күтілуде. ШОБ пен қызметкерлердің жоғарыда аталған барлық проблемалары қарыздар бойынша дефолт қауіптерін өздеріне жүктейді», — деп атап өтті Қ.Қонуров.
Осыған байланысты «Халықтық коммунистер» фракциясы басымдықтарды қайта қарап, азаматтар мен ШОБ-тен қолдау көрсетуді ұсынады.
Елде шектеу шараларына дейін салықты дұрыс төлеген, жұмыс орындарын құрған және төтенше жағдай, карантин мен локдаунды енгізу нәтижесінде кредиттерге қызмет көрсету бойынша қиын жағдайға тап болған жеке және заңды тұлғалар үшін кең ауқымды кредиттік рақымшылық жасау қажет, өз құқықтары шектелген қаржы институттарының қысымымен өмір сүруге қаражатсыз болу қаупі бар, — деп ұсынды депутат.
Кредиттік рақымшылық жасауға дайындық шеңберінде коммунистер оған барлық мүдделі тараптардың өкілдерін тарта отырып, мемлекеттік комиссия құруды, қарыздарға аудит жүргізуді, рақымшылық жасауға қатысушылар үшін қаржыландыру көздері мен өлшемдерді айқындауды ұсынады. Қаржыландыру көздерi — әкiмшiлiк-шаруашылық қызметке жұмсалатын мемлекеттiк шығыстарды оңтайландырудан босатылған қаражат және салық маневрлерi болып табылады.
Азаматтардың мұралары мен үстеме табыстарына салық салуды ЭЫДҰ елдерінің деңгейіне дейін — 30%, жеке тұлғалардың ақшалай аударымдарына салық салу, компаниялардың таза пайдасын шетелге 10% -ға дейін сараланған салықпен шығару, тұрғын үй жылжымайтын мүлік объектілерінің саны бойынша үшінші және одан көп, әрбір жылжымайтын мүлік объектісі үшін арттыратын коэффициенті бар азаматтардың коммерциялық жылжымайтын мүлік объектілерінің саны бойынша екінші және одан көп, шетелдік ірі технологиялық компаниялардың жергілікті кірістерінен 3% цифрлық салық енгізілсін, — деп түйіндеді сөзін Айқын Қонұров.