ШҚО-дағы компания көмірді тоннасына 6500 теңгеден сатып алып, оны тоннасына 12 мың теңгеге сатқан.
Алайда, Қазақстанда көмір өндірушілерімен байланысты делдалдар арқылы көмірді сату тәжірибесі әлі де жалғасуда, деп хабарлады ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігінің баспасөз қызметі.
Агенттіктің мәліметінше, көмір өндіруші компаниялар биржалық сауда-саттықты пайдаланады, онда ірі көлемдегі көмірлер бірнеше минут ішінде сатылып кетеді.
Аталмыш мәмілелер, жұмыс төлеммен де, тиісті жөнелту жолымен де қамтылмайды, сондай-ақ мұндай делдалдарда арнайы инфрақұрылым болмайды.
Делдалдар көмірді сауда кезінде 100%-ға дейін жететін ақы қосып сатады. Мысалы, 2022 жылғы желтоқсанда «Халық Көмір» ЖШС «Қаражыра» АҚ-ның «Каспий «ТБ» АҚ тауар биржасы арқылы 120 мың тонна көлемінде көмірді орташа өлшенген бағасы — 6500 тг/тн бойынша сатып алып, 12 595 тг/тн үшін қайта сатуды жүзеге асырған.
Осыған байланысты, ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі көмір нарығындағы бәсекелестікті дамыту жөніндегі Жол картасын қабылдады. Онда биржалық сауда-саттық үлесін 50% — ға дейін ұлғайту көзделген. Мұндай мөлшердегі тауар делдалдарға емес, тікелей тиісті инфрақұрылымы бар көмір өндірушілеріне сатылады делінген.
Сондай-ақ, ірі бизнеске бағдарланған және делдалдарға көмір өткізуді қамтамасыз ететін «ыңғайлы» биржаларын жою мақсатында БҚДА биржалық саудамен айналысуға арналған лицензиядан айыру бойынша жұмыс жүргізуде. Агенттіктің мәліметі бойынша, әкімшілік құқық бұзушылық туралы 19 іс қозғалды, 6 тауар биржасы өз қызметін тоқтатты