Қазақстанда жекеменшік компаниялар ақылы жолдарда өтелетін төлемақыны алатын болады.
2021 жылы «ҚазАвтоЖол» республикалық маңызы бар автомобиль жолдарының 18 учаскесінде ұзындығы 5,8 мың шақырымды құрайтын ақылы жол жүйесін кезең-кезеңмен іске қосуды жоспарлап отыр, деп жазады жергілікті БАҚ.
Барлығы төрт жыл ішінде «Нұрлы жол» бағдарламасы бойынша 11 мың шақырым ақылы жол жүйесін енгізу қарастырылған.
Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің мәліметінше, төлем алу жүйесі тестілік режимде бес тас жолында іске қосылған. Наурыз айында олар мына жерде ақылы болады:
1) Шымкент — Өзбекстан шекарасы (Ташкентке);
2) Орал — Ресей шекарасы (Саратовқа);
3) Орал — Ресей шекарасы (Самараға);
4) Ақтөбе — Ресей шекарасы (Орынборға);
5) Щучинск — Петропавл.
Сондай-ақ, наурыз айында тағы төрт тас жолы ақылы болады:
6) Шымкент — Қызылорда;
7) Шымкент — Тараз;
8) Тараз — Қайнар;
9) Қапшағай — Талдықорған.
Осылайша наурыз айында Қазақстанда тоғыз тас жолы ақылы болады.
Ақпан айында тестілік режимде тағы да 9 республикалық автожол іске қосылады, олар сәуір айында ақылы болады:
10) Қарабұтақ — Қызылорда;
11) Ақтөбе — Орал;
12) Атырау — Бейнеу — Өзбекстан шекарасы;
13) Ақтау — Бейнеу;
14) Қостанай — Ресей шекарасы (Троицкіге);
15) Нұр-Сұлтан — Қостанай;
16) Павлодар — Ресей шекарасы (Омбы);
17) Нұр-Сұлтан — Павлодар;
18) Павлодар — Семей — Қалбатау.
5,2 мың шақырымдық қалған учаскелер 2024 жылға дейін қалпына келтіру жұмыстарының аяқталуына қарай ақылы болады.
Осылайша, 2022 жылы Петропавл — Ресей Федерациясының шекарасы (Қорған); Теміртау — Қарағанды, Қарағанды облысы; Щучинск — Зеренді; Таскескен — Бахты; Жетібай — Жаңаөзен.
Ал 2023 жылы: Құрты — Бұрылбайтал; Үшарал — Достық; Қарабұтақ — Рудный — Қостанай; Ұзынағаш — Отар.
2024 жылы мына учаскелер ақылы болады: Қарағанды — Балқаш; Балқаш — Бұрылбайтал; Құрты — Қапшағай; Талдықорған — Өскемен; Қалбатау — Майқапшағай; Мерке — Бұрылбайтал; Атырау — Орал; Ақтөбе — Қандыағаш — Мақат — Доссор; Атырау — Ресей Федерациясының шекарасы (Астрахань); Подстепное — Федоровка — Ресей Федерациясының шекарасы.
Қазіргі уақытта ақылы автожолдар төрт тас жолда іске қосылған: Нұр-Сұлтан — Щучинск; Нұр-Сұлтан — Теміртау; Алматы — Қорғас; Алматы — Қапшағай.
Ақы алудың ашық жүйесі
«Нұрлы жол» бағдарламасын жүзеге асыру жоспарларына сүйене отырып, Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрліктері мен «ҚазАвтоЖол» төлемақы алудың «ашық» жүйесін енгізу туралы шешім қабылдады. Бұл жүйе ақылы учаскелерде шлагбаумдардың толығымен болмауын білдіреді.
Автокөліктердің жүріп өтуі арнайы камералар мен жабдықтардың көмегімен бақылау аркаларында белгіленетін болады. Осындай жолдармен жүру үшін ақы төлеу үшін автокөліктің мемлекеттік нөміріне шотты толтырудың бірнеше нұсқасы көзделген, сондай-ақ арнайы белгілерді жапсыру көзделеді, олардан сигнал бақылау аркаларында есептелетін болады және олардан жол жүру үшін төлем есебіне баланс есептен шығарылатын болады.
Бүгінгі таңда онлайн төлемнің шамамен 20 тәсілі бар:
- Payway.kz
- Kaspi bank, Halyk bank, Сбербанк, Eurasian Bank, Capital Bank, АТФ Банк
- QIWI, Касса 24, CyberPlat, Tenge терминалдары
- Электрондық әмиян Касса 24, QIWI, Wooppay, Salempay
- Телефон балансынан (Beeline *505#; Beeline, Activ, Kcell SMS 5505 форматында «сомасы» форматында «жол жүру» деген сөз «мемлекеттік автомобиль нөмірі»)
- Заңды тұлғалар үшін шарт жасасу
Жолақы қанша теңге болады және кім төлейді
«Көлік құралдарының қандай түрі ақы төлейтіні техникалық санатына байланысты болады. Мысалы, егер І-техникалық санаттағы автожол болса, онда барлық көлік құралдарына ақы төлейтін болады, егер ІІ-ІІІ техникалық санаттағы жол болса, онда тек жүк автомобильдері ғана төлейтін болады. Оның үстіне, бірінші ақылы учаске іске қосылғаннан бері жол жүру тарифтері түрлі сыртқы факторларға қарамастан өзгерген жоқ», — деп хабарлады «ҚазАвтоЖол» АҚ.
2019 жылы автожолдардың ақылы учаскелерінде жеңіл автомобильдер үшін сараланған тариф енгізілді, оған сәйкес онлайн төлем қолма-қол ақшамен төленгеннен екі есе арзан. Осылайша, жеңіл автомобильдер үшін ақылы учаскелермен бір бағытта жүру үшін төлем ставкалары:
Нұр-Сұлтан — Щучинск — қолма-қол 400 теңге , алдын ала төлеу бойынша 200 теңге
Нұр-Сұлтан — Теміртау — қолма-қол 400 теңге , алдын ала төлеу бойынша 200 теңге
Алматы — Қапшағай — қолма-қол 200 теңге , алдын ала төлеу бойынша 100 теңге
Алматы — Қорғас — қолма-қол 600 теңге, алдын ала төлеу бойынша 300 теңге.
Жол ақысы ұзақ уақытқа төленбеген жағдайда, көлік құралдарын тіркеу мекенжайына төлем қажеттігі туралы хабарлама келіп, содан кейін айыппұлдар салынған хабарламалар келетін болады.
«Айта кетейік, ақылы жол учаскесімен жол жүргеннен кейін ақы төлеу фактісі бойынша төлемнен көп алынады. Бұл азаматтардың ақылы жолдармен жүру ақысын уақытылы төлеуді дағдылану үшін, сондай-ақ қолданыстағы ақылы учаскелердің мысалы бойынша МТНБ теңгерімін алдын ала толықтыру үшін жасалады. Бүгінгі таңда төлемеушілерге ықпал ету шараларына қатысты мәселелер пысықталуда. Жетекшілік ететін министрлікте осындай операцияларға тыйым салу мәселелері талқылануда: борышы бар көлік құралын тіркеу/қайта тіркеу, сату және сатып алу, шотты бұғаттау және шетелге шығуға рұқсат беру. Аталған шаралар жұртшылыққа жауапкершілікті сезінуге мүмкіндік береді деп болжануда», — деп хабарлады «ҚазАвтоЖол».
Жеңілдіктер
«ҚазАвтоЖол» заң жобасына жеңілдіктерді ұлғайту бойынша толықтырулар енгізеді. Атап айтқанда, Ұлы Отан соғысының ардагерлері мен оларға теңестірілген мүгедектерді (Ауған соғысына қатысушылар және т.б.) жол жүру ақысынан босату ұсынылады.
Сондай-ақ, көлік құралдары ақылы учаскеге іргелес ауданда тіркелген жеңіл автокөліктердің жүргізушілері үшін құны 1000 теңге болатын жылдық абонемент рәсімдей алады.