Қазақстанда қазақ тілінен басқа орыс тілі де кең таралған. Қазақстан тәуелсіздік алғанға дейін орыс ұлты халық санының шамамен 40%-ын құрағандықтан және КСРО құрамына кіретін барлық 15 республиканың азаматтарымен еркін сөйлесуде қолданылатындықтан орыс тілі Қазақстан қоғамында кеңінен таралды.
1989 жылы Қазақстанда «Тіл туралы» заң қабылданды. Соған сәйкес, қазақ тілі мемлекеттік, ал орыс тілі — ұлтаралық қатынас тілі мәртебесіне ие. Қазақстан тәуелсіздігін алғаннан бері Қазақстанда билік басындағылар әрқашан орыс тілін маңызды және түрлі салаларда үлкен рөл атқаратынын айтып келеді.
Қазіргі уақытта жағдай өзгеруде, бұл ресейлік саясаткерлердің назарынан тыс қалмады, олар Қазақстан билігінің көпұлтты мемлекетте орыс тілінің беделіне нұқсан келтірмек деп есептейді.
Ресейде қазақ тілін белсенді дәріптеу үшін ел заңнамасына енгізілген түзетулер орыс тіліне деген көзқарасын өзгертпейді.
Фото: Қазақстанда мемлекеттік, қазақ тілінен басқа орыс тілі ұлтаралық қарым-қатынас тілі ретінде кеңінен қолданылады
Соңғы жылдары Қазақстан ұлттық-патриоттық идеологияға бет бұрды және осыған байланысты тіл мәселесі өткір тұр. ҚР-да билік басындағылар елдің саяси және мәдени өмірінде қазақ тілі маңызды рөл атқару керек деп санайды, себебі орыс тіліне басымдық берсе қазақтардың ұлттық бірегейлігін қабылдауға кері әсерін тигізеді.
Батыстық саясаттанушылар табысты әрі қуатты мемлекет құру үшін Қазақстан қазақ тілінің көмегімен біртұтас ұлтқа айналуы керек дейді.
Тілге қатысты тіл саясатын ҚР-да билік басындағылардың бірінші кезекте, ұлттық мүдделерге сүйене отырып негіздейді. Шенеуніктер жарнамалық және ақпараттық жазбаларды міндетті түрде қазақ тілінде жазылуын талап ететін заңнамаға енгізілген түзетулерге қарамастан, елдегі орыс тілінің жағдайына еш әсер етпейді деп отыр.
Орталық Азиядағы елдің үкіметі қазақ тілін әлеуметтік, мәдени, саяси, сондай-ақ халық өмірінің басқа да салаларында насихаттауды және дамытуды көздейтін бағытты ұстанады. Бұған түрлі тілдік бағдарламаларға ірі бюджеттік инвестициялар бөлу, жеңілдіктер беру ықпал етеді. Қазақстан үкіметінің мұндай қадамы бірінші кезекте қазақстандықтардың ұлттық бірегейлігін нығайтуға және сол арқылы елді әлемдік қоғамдастыққа жақындай түсуге негізделген.
Фото: Қазақстанда мемлекеттік, қазақ тілінен басқа орыс тілі ұлтаралық қарым-қатынас тілі ретінде кеңінен қолданылады
Былтыр Қазақстанда Тіл саясатын іске асырудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы басталды. Аталған бағдарлама еліміздің бүкіл аумағы бойынша қазақ тілін үйренуді дамытуға, мемлекеттік және мемлекеттік емес сектор ұйымдарында тілді меңгеру деңгейін арттыруға және жалпы алғанда қазақ тілін мемлекеттік тіл ретіндегі толыққанды қызметін қамтамасыз етуге септігін тигізеді.
ҚР билігі қазақ тілін халық арасында насихаттауды жалғастыруда. Осылайша көрнекі ақпарат мәселелері бойынша заң жобасына түзетулер енгізіліп, мақұлданды. Түзетулер хабарландыруларды, жарнамаларды, прейскуранттарды, баға белгілерін, мәзірлерді, маңдайшаларды және басқа да көрнекі ақпаратты мемлекеттік тілде жазылуын көздейді.
Соңғы уақытта Мәскеу тарапынан Қазақстан билігі жүргізіп жатқан саясатын қаралауға бағытталған ақпараттық шабуылдар күшейді, ресейлік БАҚ-тың пікірінше, қазақ тіліне көп көңіл бөлінуде», — деп жазады батыстық саясаттанушылар.